8 Soruda Sosyal Güvenlik Destek Primi

Sosyal Güvenlik Destek Primi

Kamuoyunda en çok merak edilen konuların başında hiç şüphesiz Sosyal Güvenlik

Destek Primi kesintisi gelmekte. Peki Sosyal Güvenlik Destek Primini kimler öder?

İşte 14 soru ve cevaptan oluşan SGDP kesintisinin tüm yönleriyle ayrıntıları..

 

1- Sosyal güvenlik destek primi (SGDP) nedir?

SGDP belirli yaş, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartını yerine getirip

emeklilik ve yaşlılık aylığı bağlanan sigortalıların yaşlılık aylığı kesilmeden hizmet akdine

tabi çalışmaları halinde işverenlerinden, kendi nam ve hesabına tabi çalışmaları halinde

kendilerinden alınan primdir.

 

2- SGDP uygulamasına ne zaman başlanmıştır?

(4/a) (SSK) sigortalıları yönünden SGDP uygulamasına 6/5/1986 tarihinden

itibaren başlanılmış olup bu tarihten sonra yaşlılık aylığı bağlanan SSK sigortalılarının

yeniden çalışmaya başlayıp istekte bulunmaları halinde SGDP ödenmesi imkan

sağlanmıştır. Bağ-Kur, Emekli Sandığı ya da banka sandıklarına göre emekli olup (4/a)

kapsamında çalışmaya başlayanlar da 6/5/1986 tarihinden itibaren SGDP’ye tabi

tutulmuşlardır.

1/10/1999 tarihinden itibaren (4/a) kapsamında yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra

serbest avukat veya noter olarak çalışmalarını sürdürenlerin aylıklarından sosyal yardım

zammı dahil % 15 oranında SGDP kesilmeye başlanmıştır.

(4/b) (Bağ-Kur) sigortalılarından emekli olduktan sonra Bağ-Kur kapsamında

çalışması olanlar hakkında SGDP uygulamasına ilk defa 8/9/1999 tarihinden itibaren

başlanılmıştır. Bağ-Kur sigortalılarının aylıklarından % 10 oranında SGDP kesintisi

yapılmıştır.

SSK, Emekli Sandığı ya da banka sandıklarına göre aylık alıp (4/b) kapsamında

çalışmaya başlayanlardan ticari kazanç veya serbest meslek kazancı dolayısıyla gerçek

veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlardan 2/8/2003, gelir vergisinden muaf olup

esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kuruluşuna usulüne uygun

olarak kayıtlı olanlar ve şirket ortaklarından 28/1/2004 tarihinden itibaren 12 nci gelir

basamağının % 10’u oranında SGDP alınmaya başlanmıştır. Bu kişiler SGDP prim tutarını

Bağ-Kur’a ödemişlerdir.

 

3- SGDP primini kim öder, SGDP prim oranı nedir?

İşverenler sigortalılara ödedikleri ücretten sigortalıya ilişkin SGDP hissesini kesip

Kuruma bildirim yaparlar. (4/a) sigortalılarının yaşlılık aylıklarından SGDP kesilmez. 2008

yılı Ekim ayı başından sonra emekli olup (4/a) kapsamında çalışması olanlardan kısa vade

sigorta prim oranına % 30 ilave edilerek SGDP alınır. 1/10/2008-31/8/2013 tarihleri

arasında SGDP oranı % 31,5 ile 36,5 arasında değişmekte olup 1/9/2013 tarihinden

sonra bu oran % 32 olacaktır. % 30 oranındaki SGDP’nin ¼’ü sigortalı, ¾’ü işveren

hissesi olup işveren kısa vade primini de ilave ederek Kuruma bildirim yapar.

2008 yılı Ekim ayı başından sonra yaşlılık ve emeklilik aylığı bağlanıp (4/b)

çalışması olanların aylıklarından 2008 yılında % 12, 2009 yılında % 13, 2010 yılında %

14 ve 2011 yılından itibaren de % 15 oranında SGDP kesilmektedir.

 

4- SGDP yönünden yapılan yardımlar nelerdir?

(4/a) sigortalıları yönünden SGDP ödenmiş sürelerde sigortalılara iş kazası ve

meslek hastalıkları sigortası yönünden yardım yapılmakta olup, bu süreler malullük,

yaşlılık ve ölüm sigortaları yönünden sigortalılık süresi sayılmamakta, primler toptan

ödeme olarak iade edilmemekte ve hizmet birleştirilmesinde dikkate alınmamaktadır.

(4/b) sigortalıları yönünden SGDP ödenmiş süreler sigortalılık süresi

sayılmamakta, primler toptan ödeme olarak iade edilmemekte ve hizmet

birleştirilmesinde dikkate alınmamaktadır.

 

5- 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren ilk defa çalışmaya başlayıp emekli

olacakların durumu?

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 2008 yılı Ekim ayı başından sonra (4/a) ve

(4/c) sigortalısı olup yaşlılık aylığı bağlananlardan yeniden çalışmaya başlayanlardan

kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyete tabi çalışanlar haricindeki sigortalıların bağlanan

yaşlılık aylıkları kesilecektir. Aylıkları kesilen sigortalılardan kısa vade, uzun vade ve genel

sağlık sigortası primi alınacak, bu çalışmaları sona erdikten sonra yeni aylıkları bu

hizmetleri de dahil edilerek yeniden hesaplanacaktır. Bunlardan SGDP kesilmeyecektir.

2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa (4/a), (4/b) ve (4/c)’ye tabi çalışıp

yaşlılık aylığı bağlanan kişilerden kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyeti olanlar dışında

(4/b) sigortalıları bulunanlardan Kuruma yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıkları

kesilmeyecek ancak bunların aylıklarından % 15 oranında SGDP kesilecektir.

 

6- Emeklilik ve yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra kamu sektöründe

çalışmaya başlayanlardan SGDP kesilir mi?

(4/a), (4/b) ve (4/c) kapsamında emeklilik ve yaşlılık aylığı bağlananların kamuya

ait işlerde (genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar,

belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve

işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla

kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve

bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin % 50’sinden

fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda) (4/a) ya da (4/c) yönünden yeniden

çalışmaya başlamaları halinde emeklilik ve yaşlılık aylıkları kesilmekte olup bunlar

hakkında SGDP hükümleri uygulanmamaktadır.

 

7- Emeklilik ya da yaşlılık aylığı kamu sektöründe çalışmaya başlaması

nedeniyle kesilenlerin bu işlerden ayrıldıktan sonra kesilen aylığı nasıl bağlanır?

(4/a) kapsamında çalışıp yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra kamu sektörüne ait

işlerde (4/a) kapsamında çalışanlar hakkında uzun vade, kısa vade ve genel sağlık

sigortası primi alındığından bu çalışmalar dahil edilerek yaşlılık aylığı yeniden

bağlanmaktadır.

(4/a) ve (4/b) kapsamında yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra kamu sektörüne ait

işlerde (4/c) kapsamında çalışanların hizmet birleştirme kapsamında

değerlendirilmeyerek bu çalışmalara ait kesenek ve karşılıklar toptan ödeme olarak iade

edilmekte, (4/a) ve (4/b) kapsamında kesilen yaşlılık aylığı güncellenerek sigortalılara

ödenmektedir.

(4/c) kapsamında çalışıp emekli aylığı bağlandıktan sonra kamu sektörüne ait

işlerde (4/c) kapsamında çalışanların aylıkları gerek 5434 sayılı Kanunun 99 uncu

maddesine gerekse 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine göre kesildiğinden emekli

aylığının yeniden bağlanmasında bu çalışmalar da dahil edilerek emeklilik aylığı yeniden

hesaplanmaktadır.

 

8- SGDP kimlerden kesilmez?

– Kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunup bu kapsamdaki çalışmaları

nedeniyle emekli olanlarla, hizmet akdine tabi çalışması dolayısıyla, kendi nam ve

hesabına bağımsız çalışan ya da devlet memuru olarak emekli olduktan sonra kendi nam

ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanların aylıkları kesilmez, bunlar hakkında SGDP

hükümleri uygulanmaz.

– Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen

işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinden

yaşlılık ve emekli aylığı alanlardan SGDP kesilmez. Bunlar hakkında işverenleri tarafından

kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primleri ödenir.

– Cumhurbaşkanlığına seçilenler, dışarıdan Bakanlar Kurulu üyeliğine atananlar,

yasama organı üyeliğine seçilenler, mahalli idareler seçimleri sonucuna göre görev

alanlar, sadece toplantı veya huzur ücreti ya da hakkı ödenen görevleri yürütenler ile

yönetim ve denetim kurulu üyeliği ücreti karşılığında görevlendirilenler, yaş haddini

aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında

ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler, vakıf üniversitelerinde görev alanlar, özel

kanunlarında emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilmeksizin çalıştırılma veya görev yapma

hakkı verilenlerden Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Başbakan tarafından atananlar,

Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararname ile atanan veya görevlendirilenler ve

Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenler ile 2547

sayılı Yükseköğretim Kanununun 60 ıncı maddesinin (a) fıkrası uyarınca Yasama Organı

üyeliğinin bitiminden sonra öğretim üyesi olarak atanmış olanlar