Engelli Çalıştırma Koşulları ve Hükümleri

Genel, Personeliz

Engelli çalışanlar, ya doğuştan ya da sonrasından herhangibir sebepe bağlı olarak bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerinin bir kısmını kaybetmesi, topluma ve toplumsal yaşantıya uyum sağlamaı için farklı hizmetlere ihtiyacı olan kişilerin bütün vucüt fonksiyonlarının en az % 40 ını kaybetmesi ve bu durumu sağlık kurulu raporu ile belgelendien çalışanlardır.

Engelli çalışanlar en fazla 2 yılda 1 kez olmak üzere sağlık taramasından geçirilirler. Bu sağlık harcamaları tamamen işveren tarafından karşılanır.

Engelli İşçi Çalıştırma Oranı Nedir?

4857 30. Maddesi;

İşverenler, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde % 3 engelli, kamu işyerlerinde ise % 4 engelli işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler.

4. Maddesi uyarınca ise göre tarım ve orman işyerleri, 50 kişiye kadar( 50 dahil) İş Kanunu kapsamında bulunmadığından, bu nitelikteki işyerleri, 51 ve üzerinde işçi çalıştırdığı takdirde engelli çalıştırmak zorunda kalacaktır.

Aynı işverene ait birden fazla işyeri eğer aynı il içerisinde varsa il içindeki bütün işçi sayısına göre hesaplanıp engelli işçi çalıştırılır. İşyerlerinde sözleşme çeşitliliği önemli değildir. Çalışan bütün işçilerin toplamı ile çalıştırılacak engelli işçi sayısı hesaplanır. Burada dikkat edilmesi gereken husus eğer kısmi süreli (part-time) çalışanlar varsa bu çalışanların çalışma saatleri tam süreli çalışan gibi toplanarak hesaplanır ve işçi sayısı yine bu şekilde belirlenir.

İşe kaç engelli çalışan almalıyım diye düşünürken bunun hesabı da dikkatli yapılmalıdır. Örneğin yer altı ve su altı işlerinde çalışan işçiler bu hesaba katılmazlar. Ayrıca mevcut çalıştırmış olduğunuz işçiler toplam işçi sayısından düşülür.

Engelli işçilere gece çalışması yaptırılabilir mi?

Çalışanın sağlık raporunda aksine bir hüküm yoksa engelli işçi gece vardiyasında da çalıştırılabilir. Ancak bu süre yani gece çalışması 7 buçuk saati geçemez.

Özel sektör işverenlerinin çalıştırmakla yükümlü oldukları engelli çalışanları İŞKUR aracılığıyla da işe alınabilirler. İŞKUR dışında engelli işçi işe alırsanız işe başlama tarihinden itibaren 15 işgünü içinde bunu İŞKUR’a bildirmek zorundasınız. Eğer bildirmezseniz çalışan engelli işçi olarak sayılmaz.

İşverenler, çalıştırmak zorunda oldukları engelli işçilerini yükümlülük başlamasından itibaren 5 işgünü içinde İŞKUR’dan talep edebilir. 30 gün içinde de işçi çalıştırılmaya başlanmalıdır. İŞKUR, özel sektör için işveren talep etmişse en geç 15 gün içinde bulur.

İşyerinde çalışırken özürlü çalışan durumuna düşen işçi için engelli statüsüne kaydı geçirilip çalışmasına engel bir hüküm yoksa aynı işyerinde çalışmaya devam edebilir.

Engelli Çalışanların Çalışma Koşulları

İşyerleri, engelli çalışanların çalışma hayatlarını kolaylaştırmak ve işin çalışan için daha rahat bir şekilde çalışmasına devam etmesi için tedbirler almalıdır. Kendi mesleklerinde ya da yakın işlerle işine devam etmelidir. Kendilerini ve mesleklerini geliştirmek, çalışmalarına yardımcı olmak amacıyla gerekli olan araç gereçleri sağlamak zorundadır. Özel çalışanların aleyhine diğer hiçbir çalışandan farklı olarak çalıştırılamaz, işlem yaptırılamaz.

Sanayi işlerinde 18 yaşını doldurmamış engelli işçi çalıştırmak yasaktır.

Engelli çalışanlar su altı ve yer altı (maden) işlerinde çalıştırlamazlar. Sağlık raporlarında ayrıca bir hüküm varsa belirtilen işlerde de çalıştırılamazlar.

Kanun ve mevzuata uymamak idari para cezasını da getirir. Engelli çalışan çalıştırma zorunluluğu olup çalıştırmayan işyerlerine istinaden idari para cezası uygulanır. Bu ceza İŞKUR İl Müdürlüğü tarafından tebliğ edilir. Eğer para cezası almanıza rağmen çalıştırmak zorunda olup da engelli işçi çalıştırmamaya devam ediyorsanız, her çalıştırmak zorunda olduğunuz işçi için para cezası almaya devam edersiniz. Tabi bu da az bir rakam değil. 2017 yılı için çalıştırılmayan her engelli işçi için aylık 2.295,00 TL ceza ödersiniz.

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununda 31. Maddede de belirtildiği üzere; çalışma gücünün asgari % 80’ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı 1. derece engelli , asgari % 60’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı 2. derece engelli, asgari % 40’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise 3. derece engelli sayılmaktadır. Derecelere göre SGK Primlerinde ve vergilerde indirimler uygulanır. 2017 yılı için aylık;